Wanneer je op het punt staat om naar een pretpark te gaan, vraag je je misschien wel af hoe veilig achtbanen zijn. Is het gevaarlijk om in een achtbaan te stappen, en welk veiligheidsmaatregelen worden er genomen?
De kans op een verwonding in een achtbaan is ongeveer één op een miljoen. De kans op een ernstige verwonding is ongeveer één op 20 miljoen. Kans op een dodelijk ongeval is ongeveer één op 750 miljoen.
Dit blijkt uit onderzoek van de International Association of Amusement Parks and Attractions (IAAPA). Deze onderzoeken komen overigens uit de Verenigde Staten. Deze dat is het meest representatief, omdat we in Nederland te weinig data hebben om een goed gemiddelde te berekenen. Daarnaast is het niet verstandig om naar wereldwijde data te kijken, aangezien in werelddelen zoals Azië en Afrika vaker ongevallen plaatsvinden.
Achtbaan is veiliger dan het verkeer
Je zou kunnen stellen dat het veiliger is om in een achtbaan te zitten, dan deel te nemen in het verkeer. Per jaar vallen er namelijk meer dan 600 dodelijke slachtoffers in het verkeer in Nederland.
Met zo’n 17 miljoen inwoners is dat dus een kans van één op 28.000. Dit is echter niet helemaal een eerlijke vergelijking, omdat je natuurlijk veel vaker in het verkeer aanwezig bent dan in een achtbaan.
Maar ook als we dit aantal met 365 vermenigvuldigen (de meeste mensen zijn toch wel eens per dag in het verkeer aanwezig), komen we uit van een kans van één op 10 miljoen om vandaag te overlijden in het verkeer.
De kans om vandaag te overlijden in het verkeer is dus groter dan dat je tijdens een pretpark bezoek ernstig gewond raakt, laat staan dat je komt te overlijden.
Worden attracties in Nederland gekeurd?
De regelgeving rondom achtbanen is vrij strikt in Nederland. Allereerst vindt er regelmatig een controle vanuit de TÜV plaats. Dit is een onafhankelijke organisatie die de veiligheid van de achtbaan controleert.
Afhankelijk van het soort attractie gebeurt dit eens per jaar, tot eens per drie jaar. Voor de snellere achtbanen met voldoende G-krachten geldt dat deze ieder jaar gekeurd dienen te worden.
Daarnaast vind er vrijwel overal dagelijks onderhoud plaats aan de attracties. Onderhoudsmonteurs gaan al vroeg op pad om de achtbanen vóór opening van het pretpark te controleren.
Sterker nog, de achtbaan kan enkel aan gezet worden als de onderhoudsmonteur de aan/uit schakelaar omzet. Deze schakelaar zit vaak op het hoogste punt van de achtbaan. Dit wil dus zeggen dat er verplicht iedere ochtend een monteur naar de top van de achtbaan moet klimmen, om de achtbaan te kunnen starten. Op die manier waarborg je dat de monteur ook de top van de achtbaan inspecteert.
Verder worden tal van belangrijke onderdelen iedere ochtend opnieuw visueel geïnspecteerd. Ook worden de beugels vaak voor iedere rit door het personeel gecontroleerd, om te voorkomen dat er een beugel los zou kunnen schieten tijdens de rit.
Verschillende soorten veiligheidsbeugels
Er zijn tal van verschillende soorten veiligheidsbeugels die gebruikt worden in achtbanen. De veiligheidsbeugel zorgt ervoor dat de personen niet uit de zitting kunnen vliegen. Ik som de verschillende soorten beugels even kort op;
- Beugels over de schouders: De over the shoulder restraint beugels vallen over de schouder tot aan de schoot van de gebruiker. De gebruiker kan bij deze beugels nauwelijks in de zitting bewegen. Deze beugels zijn erg populair in ‘vliegende achtbanen’ waarbij de gebruiker zijn voeten in de lucht hangen.
- Clamshell beugels: De naam verwijst naar de vorm van de beugel, Clamshell is namelijk Engels voor mosselschelp. De verwachting is dat deze beugel steeds meer schouder beugels gaat vervangen. De gebruiker zit in een diepe kuipstoel en kan i.c.m. de beugel nergens naartoe. Een rit met een dergelijke beugel is nog intenser omdat je bovenlichaam vrij zit.
- Lap bar: Een lap bar is een beugel die over de benen heen valt. Dit soort beugel is wat minder strak en laat ruimte voor beweging. Je vind hem bijvoorbeeld terug in houten achtbanen. De ruimte zorgt ervoor dat je een beetje los uit je stoel kan komen op sommige stukken van de achtbaan.
Daarnaast zijn er nog tal van andere beugels die lijken op de bovenstaande beugels. Per achtbaan wordt bekeken welke beugel benodigd is. Ze worden ingedeeld in categorie 1 t/m 5, waarbij 5 de strengste categorie is. Wat voor soort beugel noodzakelijk is, is bijvoorbeeld afhankelijk van de G krachten die vrij komen.
Niet elk werelddeel is even veilig
Ik gaf het eerder al even aan, maar het ene werelddeel is het andere werelddeel niet als het aankomt op veiligheid van attracties.
In Nederland gelden strenge veiligheidseisen en hebben we strikte wetgeving. In andere landen hoeft dat niet het geval te zijn. Meer dan 90% van alle dodelijke ongevallen in attractieparken vindt plaats in landen in Azië, Afrika of Zuid-Amerika.
Tot slot wil ik benadrukken dat de informatie in dit artikel gaat over achtbanen die vast in attractieparken geplaatst zijn. Het gaat hierbij niet om kermis attracties. Hoewel kermis attracties relatief veilig zijn, gelden daar andere cijfers en ook andere punten van aandacht. Deze attracties worden immers regelmatig afgebroken en opnieuw opgebouwd op verschillende locaties.
